Plüton
Neptün'ün keşfiyle Güneş sistemi bir kez
daha tamamlanmış gibi görünüyordu.Bu yıllar boyunca kabul görmüş bir
düşünceydi.Ama sonra çok yavaş,belli belirsiz bir biçimde dıştaki devler
yollarından tekrar çıkmaya başlamıştı.Percival Lowell adındaki bir matematikçi
,Flagstaff'taki gözlemevinde, dev gezegenlerin bu düzensizliği ile ilgili
araştırmalar yapmış , varsayımlar öne
sürmüştü.Ancak ömrü yetmedi ve olayı yardımcısı ele aldı.Yardımcısı da bir
ekip oluşturarak araştırmaları sürdürdü ve umulandan daha az bir sürede cisim
bulundu.Gerçekten de o yeni gezegendi ve gezegenin dönüş süresinin 248
yıl olduğu görüldü.Yapılması gereken ilk şey ona bir isim
bulunmasıydı.Birçok öneri içinden yeraltı tanrısı Plüton'un ismi
kabul edildi.Aslında bu son derece yerinde bir karardı çünkü orası dondurucu ve
karanlık bir yerdi. Önceden Plüton'un Dünya'dan oldukça büyük olduğu tahmin
ediliyordu ancak daha sonra yapılan kesin ölçümler sonucunda bayağı
küçük olduğu kanıtlandı.Bu çok saçmaydı çünkü bu kadar
küçük bir cisim nasıl olur da Uranüs ve Neptün gibi devlerin hareketlerini
etkileyebilirdi?Çekilen fotoğraflar incelendiğinde ilk başta Plüton'un şeklen bir
dambıla benzediği,hayli biçimsiz olduğu zannedildi. Sonradan bu görüntünün nedeninin Plüton'dan bağımsız ve onun yarı büyüklüğünde ikinci bir cisim olduğu saptandı. Bunun son kanıtı da Hubble Uzay Teleskobu'nun gönderdiği büyüleyici fotoğraftır.İkinci cisme ölülerin ruhlarını Styx ırmağının karşısına yani Plüton'un bölgesine geçiren kayıkçı Charon'a atfen Charon ismi verildi. Bir başka görüş de Plüton ve Charon'un bir asteroit çifti olduğu yönündedir.Şu anda elimizde kesin bir kanıt yok ama ana asteroit kuşağında bile çift gibi duran bazı cisimlere rastlanmıştır.Ancak Plüton gezegenlerle karşılaştırıldığınd a küçük sayılsa da bir asteroit olmak için çok büyüktür.Charon'un çapı bile asteroit sürüsünün en büyüğü olan Seres'inkinden büyüktür. Artık bugün Plüton'un Lowell'in aradığı X gezegeni olmadığı kosunda en ufak bir şüphe yok hatta Plüton'u bir gezegen olarak nitelemek bile yanlış olur. Plüton'un durumu hala bir bilmece.Gezegene benzemiyor , normal bir asteroit de değil ; gezegenimsi olduğundan da biz emin değiliz.Plüton'un hayal edebileceğimiz en yanlız ve en ıssız dünya olması muhtemel.
Kim Ne Zaman Buldu ? Clyde W. Tombaugh 1930
Yapısal Bilgiler Kütle (Dünya=1) : 0.0022 Ekvator Çapı (km) : 2,300 Hacim (Dünya=1) : Bilinmiyor Ortalama Yoğunluk (g/cm3; su=1g/cm3) : 2.03 Yüzeydeki Yerçekimi (Dünya=1) : Bilinmiyor Kurtulma Hızı (km/sn) : 1.1 Eksen Eğikliği (Derece) : 57.5 Dönme Periyodu (Bir Gün) (d=Dünya Günü, h=Dünya Saati, t=Ters Yönde) : 6.38dt Ortalama Yüzey Sıcaklığı (°C) : -220 Bilinen Halkalarının Sayısı : Yok Uydu Sayısı : 1 Görünür Parlaklık : 13.6 En Öte Noktası : 7,375 En Beri Noktası : 4,425 Güneş'ten Ortalama Uzaklık (milyon km) : 5,900 Ortalama Yörünge Hızı (km/sn) : 4.74 Yörünge Eğikliği (Derece) : 17.2 Yörüngesel Periyot (Bir Yıl) (y=Dünya Yılı, d=Dünya Günü) : 248.54y |
Uydusu
Uydu Adı | Çap (km) | Gez. Uzak. (km) | Yör. Per. (D.Günü) | Eğiklik (Derece) |
Charon | 1,200 | 19,600 | 6.4 | 98.8 |
Kaynaklar : Bilim ve Teknik Dergisi
http://newton.physics.metu.edu.tr/~aat/
(ODTÜ AMATÖR ASTRONOMİ TOPLULUĞU)