|
|
Uzay Hakkında Bilgi
| Evren nasıl oluşmuştur?
Bu sorunun cevabı için bu zamana kadar bir çok teori ortaya atılmıştır.Kabul gören teori Patlama Teorisi'dir.Evren ilk başta büyük bir patlamayla genişlemeye ve büyümeye başladı.Bu genişle durumu şu an hala devam etmekteydi.Evren genişlediği için yoğunluğu da giderek azalmaktaydı.Bu teori ger çek olsa bile bu patlamanın belirtileri olması gerekirdi.Araştırmalara göre bir patlama olduysa, Evren'in dört bir yanınna dağılan bir sıcaklık dalgası olması gerekirdi.1964 yılında iki Amerikalı fizikçi, uzayın her yanından gelen bir ısı dalgası ölçtüler.Bu ısı dalgası mevsimlerle de değişmiyordu.Bu, büyük patlamadan kalan enerjiydi. |
 |
1992 yılında Cobe uydusu büyük |
| Evren'in
genişlediğini,1929 yılında Amerikalı gökbilimci Edwin Hubble (ölümünden çok
sonra ilk uzay telesko puna adının konmasıyla ödüllendirilmiştir) uzaktaki galaksilerin, yakındakilere kıyasla çok daha hızlı bir biçimde uzaklaştıkalarını,tayflarındaki kırmızıya kaymayı ölçerek kanıtlamıştı.Bilim adamları şimdi de evrenin yaşını hesaplamaya çalışıyorlar.Galaksilerin uzaklaşma hızı ölçülürse, büyük patlamadan zamanımıza kadar geçen süreyi, dolaysıyla da Evren'in yaşı bulunabilecek. |
Yorum
| Bu yorumlar bana aittir ve yazılanlar,
gereksiz ve yalnış olabilir.Evren'in genişlemesiyle ilgili olarak bir televiz yon programında Prof.Dr.Tekin Dereli'nin yaptığı konuşmadan bahsetmek istiyorum.Bu konuşmada Evren, şi şen bir balon üzerinde yürüyen karınca modeliyle tanımlanıyor.Evren'in sonlu fakat sınırsız olduğundan bahsedili yor.Peki, Evren sonlu ise bu balon nerede? Bence mantıksal olarak düşündüğümüz zaman, mekanın sonsuz olması gerekir.Yine de mekanın sonsuzluğunu idrak etmek olduça zor bir durum.Bilim adamlarının asıl bu soruya cevap araması gerekiyor. |
| Galaksiler, bazı
gökbilimcilerin düşündüğü gibi gaz ve tozlardan yapılmış bulutsular olmayıp, yüz milyarca yıldızdan yapılmış ayrı alemlerdir. 1924 yılında Edwin Hubble en yakın galaksilerin bizden çok uzakta olduğu sonucuna vardı.En ya kın galaksi Walde Baade'nin 750 kiloparsek ya da iki milyon ışık yılı uzakta olduğunu hesaplaya bildiği Andromeda Galaksisidir.En küçük galaksi yaklaşık 100 000 yıldız içerirken,en büğünün içer diği yıldız sayısı 3000 milyara varmaktadır.Galak siler, biçimlerine göre 3 temel tipte sınıflandırılır lar:Oval biçimdeki "eliptik" galaksiler; merkezde ki kütleden dışa uzanan sarmal biçimli kolları olan "sarmal" galaksiler; belli bir biçimi olmayan "biçimsiz" galaksiler. |
 |
Evren'deki galaksilerin yaklaşık üçte ikisini sarmal galaksiler oluşturur.Burada gördüğünüz tüm galaksiler sarmal galaksilerdir.
 |
 |
| M31 | NGC1316 |
Galaksilerin Yerel Gurupları |
Ad/Katolog No |
Tür |
Uzaklık (ışık yılı) |
Aydınlatma Gücü |
Çap (ışık yılı) |
| Samanyolu | Sarmal | 0 | 15,000 | 100,000 |
| Büyük Megellan | Biçimsiz Sarmal | 170,000 | 2,000 | 30,000 |
| Küçük Megellan | Biçimsiz | 190,000 | 500 | 20,000 |
| Yontar | Eliptik | 300,000 | 1 | 6,000 |
| Karina | Eliptik | 300,000 | 0.01 | 3,000 |
| Ejderha | Eliptik | 300,000 | 0.1 | 3,000 |
| Altılık | Eliptik | 300,000 | 0.01 | 3,000 |
| Küçük Ayı | Eliptik | 300,000 | 0.1 | 2,000 |
| Orak | Eliptik | 500,000 | 12 | 6,000 |
| Aslan I | Eliptik | 600,000 | 0.6 | 2,000 |
| Aslan II | Eliptik | 600,000 | 0.4 | 2,000 |
| NGC 6822 | Biçimsiz | 1,800,000 | 90 | 15,000 |
| IC 5152 | Biçimsiz | 2,000,000 | 60 | 3,000 |
| WLM | Biçimsiz | 2,000,000 | 90 | 6,000 |
| M31 | Sarmal | 2,200,000 | 40,000 | 150,000 |
| Andromeda I | Eliptik | 2,200,000 | 1 | 5,000 |
| Andromeda II | Eliptik | 2,200,000 | 1 | 5,000 |
| Andromeda III | Eliptik | 2,200,000 | 1 | 5,000 |
| M32 (NGC 221) | Eliptik | 2,200,000 | 130 | 5,000 |
| NGC 147 | Eliptik | 2,200,000 | 50 | 8,000 |
| NGC 185 | Eliptik | 2,200,000 | 60 |
8,000 |
| NGC 205160 | Eliptik | 2,200,000 | 160 | 11,000 |
| M33 (Üçgen) | Sarmal | 2,400,000 | 5,000 | 40,000 |
| IC 1613 | Biçimsiz | 2,500,000 | 50 | 10,000 |
| DDO 210 | Biçimsiz | 3,000,000 | 2 | 5,000 |
| Balıklar | Biçimsiz | 3,000,000 | 0.6 | 2,000 |
| GR 8 | Biçimsiz | 4,000,000 | 2 | 1,500 |
| IC 10 | Biçimsiz | 4,000,000 | 250 | 6,000 |
| Yay | Biçimsiz | 4,000,000 | 1 | 4,000 |
| Aslan A | Biçimsiz | 5,000,000 | 20 | 7,000 |
| Kanatlı At | Biçimsiz | 5,000,000 | 20 | 7,000 |
| Güneş Sistemi'miz
Samanyolu Galaksi'sindedir.Samanyolu Galaksi'si Güneş Sistemi'mizin 500 milyar
katıdır. Galaksimiz diğerleri gibi kendi etrafında dönmektedir.Güneş Sistemi'miz Galaksi'nin merkezinden 30 bin ışık yılı uzaklıktadır. |
| Güneş Sistemi'miz
asteroidlerin, kuyrukluyıldızların ve meteorların tehditi altındadır.Bunun için bilim adamları bügüne kadar bu konuyla ilgili pek çok araştırma yapmışlardır.Bu bilim adamlarından biri de Richard Binzel.Asterroidler için bir tehdit ölçeği oluşturmuş.Bu ölçek, kozmik felaket tehditini 0'dan 10'a kadar derecelendiriyor.Bu ölçek yalnızca çarp manın şiddetini değil, çarpmanın gerçekleşme olası lığını da belirtiyor.Örneğin, 40 yıl sonra Dünya'ya çarpacağı öne sürülen 1997 XF 11 asteroidi, kısa bir inceleme sonunda "0" basamağına oturtuldu. Önümüzdeki yüzyıl içinde Dünya'mıza 1 km çapın da bir cismin çarpma olaılığı, yalnızca 10 binde bir. Ancak 1908'de Sibirya'da olduğu gibi çok büyük yerel yıkıma yol açacak daha küçük boyutta bir cis min çarpma olasılığıysa %30.
|
|
Jüpiter'e kuyrukluyıldız çarpması ile ilgili video görüntü için tıkla
| Güneş Sistemini Araştıran Uzay Araçları (Başarılı Olanlar Alınmıştır) |
| Aracın adı | Ülkesi | Fırlatıldığı tarih |
Sonuç |
| Luna 3 | USSR | 4-10-1959 | Ayın arka yüzünün ilk fotoğrafları |
| Mariner 2 | USA | 27-08-1962 | Venüs hakkında bilgiler. İlk gezegen datası |
| Ranger 7 | USA | 28-07-1964 | Aya çarpana kadar 4308 fotoğraf |
| Mariner 4 | USA | 28-11-1964 | Mars' ın ilk fotoğrafları |
| Ranger 8 | USA | 17-02-1965 | Aya çarpana kadar 7137 fotoğraf |
| Ranger 9 | USA | 21-03-1965 | Aya çarpana kadar 5814 fotoğraf |
| Zond 3 | USSR | 18-07-1965 | Ayın arka yüzünün fotoğrafları |
| Luna 9 | USSR | 31-01-1966 | Ayın yüzeyinden ilk fotoğraflar |
| Luna 10 | USSR | 31-03-1966 | Ayın yörüngesindeki ilk uydu. |
| Surveyor 1 | USA | 30-05-1966 | Ayın yüzeyinden 10000 adet fotoğraf |
| Lunar Orbiter 1 | USA | 10-08-1966 | Ayın yörüngesinden fotoğraflar |
| Luna 12 | USSR | 22-10-1966 | Ayın yörüngesinden fotoğraflar |
| Lunar Orbiter 2 | USA | 06-11-1966 | Ayın yörüngesinden fotoğraflar |
| Luna 13 | USSR | 21-12-1966 | Ayın yüzeyinden fotoğraflar |
| Lunar Orbiter 3 | USA | 04-02-1967 | Ayın yörüngesinden fotoğraflar |
| Surveyor 3 | USA | 17-04-1967 | Ayın yüzeyinden 6315 adet fotoğraf |
| Lunar Orbiter 4 | USA | 04-05-1967 | Ayın güney kutbundan ilk fotoğraflar |
| Venera 4 | USSR | 12-06-1967 | İniş aracı. Venüs atmosferinden ilk data |
| Mariner 5 | USA | 14-05-1967 | Venüs hakkında bilgiler |
| Lunar Orbiter 5 | USA | 01-08-1967 | Ayın çok detaylı fotoğrafları |
| Surveyor 5 | USA | 08-09-1967 | Ayın yüzeyinden 18006 adet fotoğraf |
| Surveyor 6 | USA | 07-11-1967 | Aydan fotoğraflar ve ilk kalkış denemesi |
| Surveyor 7 | USA | 07-01-1968 | Tycho krateri civarindan yüzey fotoğrafları |
| Zond 5 | USSR | 15-09-1968 | Aya ilk gidis dönüs |
| Zond 6 | USSR | 10-11-1968 | Aya gidiş dönüş |
| Venera 5 | USSR | 05-01-1969 | İniş aracı. Venüs atmosferinden data |
| Venera 6 | USSR | 10-01-1969 | İniş aracı. Venüs atmosferinden data |
| Mariner 6 | USA | 25-02-1969 | Mars' ın yanından geçerek fotoğraf çekti |
| Mariner 7 | USA | 18-03-1969 | Mars' ın yanından geçerek fotoğraf çekti |
| Zond 7 | USSR | 08-08-1969 | Aya gidiş dönüş. İlk Sovyet renkli resimleri |
| Venera 7 | USSR | 17-08-1970 | İniş aracı. Venüs yüzeyinden 23 dakikalik data |
| Luna 16 | USSR | 12-09-1970 | Ayın yüzeyinden örnekleri dünyaya getirdi |
| Zond 8 | USSR | 20-10-1970 | Aya gidiş dönüş |
| Luna 17 | USSR | 10-01-1970 | Lunokhod aracını aya götürdü. |
| Mariner 9 | USA | 30-05-1971 | Mars' ın tüm yüzeyini görüntüledi |
| Luna 19 | USSR | 28-09-1971 | Yörüngeden ay arastırmaları |
| Luna 20 | USSR | 14-02-1972 | Ay yüzeyinden örnekleri dünyaya getirdi |
| Pioneer 10 | USA | 02-03-1972 | Jüpiter hakkında ilk bilgi ve fotoğraflar |
| Venera 8 | USSR | 27-03-1972 | İniş aracı. Venüs yüzeyinden 50 dakikalik data |
| Luna 21 | USSR | 08-01-1973 | İkinci Lunokhod aracını aya götürdü |
| Pioneer 11 | USA | 05-04-1973 | Jüpiter hakkında bilgiler. Satürn' e giden ilk araç |
| Mariner 10 | USA | 03-11-1973 | Venüs ve Merkür' ün ilk fotoğrafları |
| Luna 22 | USSR | 29-05-1974 | Ay yörüngesinden fotoğraflar |
| Venera 9 | USSR | 08-06-1975 | Venüs yüzeyinden ilk fotoğraf |
| Venera 10 | USSR | 14-06-1975 | Venüs yüzeyinden ikinci fotoğraf |
| Viking 1 | USA | 20-08-1975 | Yörüngeden resimler. Mars yüzeyinden ilk fotoğraf |
| Viking 2 | USA | 09-09-1975 | Yörüngeden resimler. Mars yüzeyinden fotoğraflar |
| Luna 24 | USSR | 09-08-1976 | Ay yüzeyinden örnekleri dünyaya getirdi |
| Voyager 2 | USA | 20-08-1977 | Jupiter, Satürn, Uranüs ve
Neptün 'den bilgiler Gelmis geçmiş en basarılı uzay aracı |
| Voyager 1 | USA | 05-09-1977 | Jupiter ve Satürn' den bilgiler |
| Pioneer 12 | USA | 20-05-1978 | Venüs yörüngesinden data. Yüzeyin düşük ayrıntılı haritası |
| Pioneer 13 | USA | 08-08-1978 | 5 parçadan olusan iniş aracı Atmosferden data |
| ISEE 3 | USA | 12-08-1978 | Yörüngesi degiştirilerek bir kuyruklu yıldıza(Giacobini-Zinner) gönderildi |
| Venera 11 | USSR | 09-09-1978 | Venüs yüzeyinden 95 dakikalık data |
| Venera 12 | USSR | 14-09-1978 | Venüs yüzeyinden 110 dakikalık data |
| Venera 13 | USSR | 30-10-1981 | Venüs yüzeyinden ilk renkli resimler |
| Venera 14 | USSR | 04-11-1981 | Venüs yüzeyinden renkli resimler |
| Venera 15 | USSR | 02-06-1983 | Venüs yüzeyinin radar görüntüleri |
| Venera 16 | USSR | 07-06-1983 | Venüs yüzeyinin radar görüntüleri |
| Vega 1 | USSR | 15-12-1984 | Venüs yüzeyine araç ve balon
bırakıp Halley' in resimlerini çekti |
| Vega 2 | USSR | 21-12-1984 | Venüs yüzeyine araç ve balon
bırakıp Halley' in resimlerini çekti |
| Sakigake | Japonya | 07-01-1985 | Halley hakkında data |
| Giotto | Avrupa | 02-06-1985 | Halley hakkında data ve fotoğraflar |
| Suisei | Japonya | 18-08-1985 | Halley hakkında data |
| Magellan | USA | 04-05-1989 | Tüm Venüs yüzeyinin detaylı radar gorüntüleri |
| Galileo | USA | 18-10-1989 | Venüs,dünya,ay,Gaspra ve Ida
hakkında bilgiler. Jüpiter' e ilk iniş aracı. Orbiter şu anda Jüpiter yörüngesinde |
| Clementine | USA | 02-1994 | Ay' ın çok detaylı 1,800,000 adet resmi |
| NEAR | USA | 17-02-1996 | Asteroid EROS' a gönderildi |
| Pathfinder | USA | 04-07-1997 | Mars'a gönderildi |
| Cassini | USA | XX-10-1997 | Satürn'e gönderildi |
Pathfinder'ın bize iletmiş olduğu Mars'a ait fotoğraf
| Mars Pathfinder projesinin amacı; Mars'ın
milyarlarca yıl önceki koşullarını (daha mı sıcak, daha mı sulak, daha mı Dünya'ya benzer olduğunu) ortaya çıkartmaktı.Bilim adamları, ilkel Mars koşullarının yaşamın çıkmasına uy gun olup olmadığını merak ediyorlardı.Ayrıca Mars'tan gelecek bilgilerden, Dünya'nın geleceğine yönelik bir ta kım dersler de çıkarılabilirdi.Bu amaçla Pathfinder, milyarlarca yıl önce sıvı suyun bulunduğu sanılan bir yere in dirildi.Gerçekten de Pathfinder'in gönderdiği verilere göre, indiği bölgede 3 ila 4,5 milyar yıl önce çok miktarda suyun sıvı halde bulunduğu anlaşıldı.Ne var ki aynı bölge, 2 milyar yıldır da kuruydu. Bilim adamları Pathfinder'ın görev süresini 30 gün olarak saptamışlardı.Ama o, tam 83 gün çalıştı.Pathfinder ve yardımdısı Sojourner Dünya'ya 2,3 Gigabitlik bilgi gönderdiler.Bu bilgiler arasında Pathfinder'ın gönderdiği 16.500 ve Sojourner'ın gönderdiği 550 görüntünün yanısıra atmosfer basıncı, ortam sıcaklığı ve rüzgara yönelik 8,5 milyon ölçümle, kayalar üzerinde yapılan 16 çeşit kimyasal analizin sonuçları bulunuyordu. Mars Pathfinder projesinin toplam maliyeti 266 milyon dolardı.Bu tutar böylesi bir görev için gerçekten de çok düşüktü (Satürn'e gönderilen Cassini'nin maliyetinin 4 milyar dolar dolayında olduğu göz önüne alınırsa). |
Pathfinder'a ait video görüntüleri fotoğraf/video bölümünde bulabilirsiniz.
MoonPhase Version 2.2 (356KB)
Download
Bu program ile görev çubuğunuzda Ay'ın değişimlerini
görebilirsiniz.Program türkçe işletim sistemlerinde
kısayolunu başlangıç bölümüne atmıyor.Bu işi sizin yapmanız gerekiyor.
| Yıldızın en önemli özelliği ışık
yaymasıdır.Gökyüzünde gördüğümüz yıldızların oluşturduğu şekiller, yıldızların ha reketeriyle meydana gelmiş, binlerce yıl öncesine ait gö rüntülerdir.Yıldız önce bir toz bulutudur.Yerçekimi nedeniy le toz bulutu merkeze doğru çekilerek sıkışmaya başlar. Bu süreç içinde ortaya çıkan yerçekimi enerjisiyle yıldız ısınmaya başlar.Bu ısı belirli bir seviyeye ulaşırsa nük leer erime başlar.Bu süreç, iki hidrojen atomunun birle şerek bir helyum çekirdeği oluşturması sürecidir.Yıldız yakıtını bitirince, ani bir patlamayla önceki büyüklüğünün 10 katına genişler.Yıldızın bu durumuna "kızıl dev" adı ve rilir.Eğer yıldız yeteri kadar büyükse o zaman farklı bir sü reç yaşanır.Yıldız, hidrojen atomlarını bitirince, bu kez karbon atomlarını yakmaya başlar ve neon atomlarını oluşturur.Daha sonra da neon ve oksijen birlikte yanarak sülfür oluşturur.Böylece yıldızın içinde katman katman farklı atomlar yanarak daha ağır atomlara dönüşürler.Yıldı zın çekirdeğinde yavaş yavaş demir birikmeye başlar. Bundan sonra neler olacağı biraz da yıldızın büyüklüğü ne bağlıdır.Eğer yıldız göreceli olarak küçük bir yıldızsa yanma biter ve "Beyaz Cüce" adı verilen içine çökmüş bir yıldız haline gelir.Beyaz Cüce bir kaç km çapında, an cak metreküpünde milyonlarca ton basınç düşen sönmüş yıldızdır.Beyaz Cüce zaman içinde iyice soğuyarak Kara Cüce'ye dönüşür.Yıldız çok küçük ama yoğun nötron yıldızına dönüşebilir.Böylesine ani bir çöküş bir şok dalgası yaparak, yıldız bir ışık kümesi halinde ga laksinin ötelerine doğru fırlar.Buna "Süpernova" adı veri lir.Nötron yıldızları görünmezler;ancak dönerken, bir de niz feneri gibi çevrelerine radyasyon yayarlar.Bugüne ka 400 kadar nötron yıldızı gözlenmiştir.Eğer yıldız yeteri ka dar büyükse, yıldız bir anda tek bir noktaya -sıfır noktası na indirgenebilir.Böylesine büyük bir yıldızın, böylesine küçük bir alana sıkışmasının doğal sonucu olarak, çekim gücü o kadar büyük olur ki, bu yıldızdan hiç bir şey dışa rı kaçamaz;ışık bile.Biz bunlara "karadelik" diyoruz. |
 Bir yıldız doğuyor
|
En Parlak Yıldızlar |
| Ad/Katolog No | Takımyıldız | Görünür Parlaklık | Mutlak Parlaklık | Uzaklık (ışık yılı) |
Yıldız Türü |
| Güneş | -26.7 | 4.8 | 0.000015* |
Sarı ana kol | |
| Akyıldız A | Büyük Köpek | -1.4 | 1.4 | 8.6 | Beyaz ana kol |
| Kanopus | Karina | -0.7 | -8.5 | 1,200 | Beyaz dev |
| Alfa Erboğa A | Erboğa | -0.1 | 4.1 | 4.3 | Sarı ana kol |
| Arktırus | Çoban | -0.1 | -0.3 | 37 | Kırmızı dev |
| Vega | Çalgı | 0.04 | 0.5 | 27 | Beyaz ana kol |
| Kapella | Arabacı | 0.1 | -0.6 | 45 | Sarı dev |
| Ayak | Orion | 0.1 | -7.1 | 540-900 | Beyaz dev |
| Öncü | Küçük Köpek | 0.4 | 2.7 | 11.3 | Sarı ana kol |
| Achernar | Irmak | 0.5 | -1.3 | 85 | Beyaz ana kol |
En Yakın Yıldızlar |
| Ad/Katalog No | Takımyıldız | Uzaklık (ışık yılı) | Görünür Parlaklık | Mutlak Parlaklık | Yıldız Türü |
| Güneş | 0.000015* *=149600000km |
-26.7 | 4.8 | Sarı ana kol | |
| Proksima Erboğa | Erboğa | 4.2 | 11 | 15.5 | Kırmızı cüce |
| Alfa Erboğa A | Erboğa | 4.3 | -0.1 | 4.1 | Sarı ana kol |
| Alfa Erboğa B | Erboğa | 4.3 | 1.4 | 5.7 | Turuncu ana kol |
| Barnard Yıldızı | Yılancı | 5.9 | 9.5 | 13 | Kırmızı cüce |
| Wolf 359 | Aslan | 7.6 | 13.5 | 16.7 | Kırmızı cüce |
| Lalande 21185 | Büyük Ayı | 8.1 | 7.5 | 10.4 | Kırmızı cüce |
| Sirius A | Büyük Köpek | 8.6 | -1.4 | 1.5 | Beyaz Ana Kol |
| Sirius B | Büyük Köpek | 8.6 | 8.7 | 12 | Beyaz Cüce |
| UV Ceti A | Balina | 8.9 | 12.4 | 15 | Kırmızı Cüce |
|
 Halebop Kuyrukluyıldızı |
||||||||||||||||||||||||||||||||
| İnsanoğlu gökyüzünün gizini çözmek
için binlerce yıl dır gözlem yapıyor.İlk zamanlar çıplak gözle yapılan gözlemler, teleskopların icat edilmesiyle gökyüzü ile ilgili yargıları değiştirdi.Gümümüzde ise Evren, sade ce yer teleskoplarıyla değil, uzayda uydular üzerin de taşınan teleskoplarla da gözleniyor.Atmosferin ge çirmediği X ve gama ışınlarını toplayan uzay teles kopları, astrofizikçilere, yıldızları gözlemleme olana ğı veren yeni pencereler açıyorlar.Bilindiği gibi, ünlü Hubble Uzay Teleskobu 25 Nisan 1990'da uzayda yörüngeye yerleştirildi.Bilim adamları hala uzaya te leskop çıkaracak projeler üzerinde çalışıyorlar.Yer teleskopları ile sadece, Dünya atmosferinin geçirebil diği, ışık ve radyo dalga boylarında gözlem yapılabi liyor.
|
 |
Kaynaklar : Bilim ve Teknik Dergisi
http://newton.physics.metu.edu.tr/~aat/
(ODTÜ AMATÖR ASTRONOMİ TOPLULUĞU)
